Praxis Bulletin ; Digitale schoolbord: iets voor ons?

Het digitale schoolbord: iets voor ons?
Uit: Praxisbulletin

Een nieuwe ontwikkeling in het onderwijs. Ook op uw school bruikbaar?
Ja, het digitale schoolbord is waarschijnlijk wel iets voor u! Maar het is een grote aanschaf voor een basisschool, dus er zal uiteraard goed over nagedacht moeten worden. Het risico dat een digitaal schoolbord wordt aangeschaft, maar dat het niet of nauwelijks gebruikt wordt, is zeker aanwezig. Je moet namelijk de mogelijkheden goed kennen en het schoolbord ook kunnen gebruiken. Alleen overgaan tot aanschaf is dus niet voldoende!
Wat kan een digitaal schoolbord ons bieden?
Dat een afwisselende les leerlingen motiveert, hoeven we u niet te vertellen. Dat kinderen vaak meer leren van "doen en meemaken" dan van alleen "lezen en luisteren", waarschijnlijk ook niet. En dat de leerling zelf actief moet zijn om te kunnen leren, zal ook niet nieuw voor u zijn!Wat het digitale schoolbord hierbij kan doen, is wellicht wel nieuw voor u. We stippen hier een aantal mogelijkheden van het digitale schoolbord aan.
Bekijk, voordat u verder leest, eerst eens de volgende filmpjes:
http://www.volkskrant.nl/static/video/ombouw.html?clipID=2460&categoryID=300
http://videotheek.surfnet.nl/play_proxy/mmc/23231/Digibordenwmw.wmv
De wereld buiten de school naar binnen halen
Uiteraard kunt u de wereld van buiten de school naar binnen halen op de manier die u zelf wilt. Er wordt de laatste jaren niet alleen veel gepraat over de mogelijkheden van alle informatie die het WereldWijde Web ons en onze leerlingen in het onderwijs te bieden heeft. Er wordt – terecht – ook veel gepraat over de beperkingen en de gevaren. Het is voor een kind moeilijk in te schatten welke informatie betrouwbaar en bruikbaar is. Het is voor ons moeilijk in te schatten welke informatie onze leerlingen bereikt. Dit gevaar is uiteraard vooral groot, als de leerlingen alleen achter een eigen computer zitten. Een groot voordeel van het digitale schoolbord is, dat u zelf beslist over de soorten en de hoeveelheid informatie die u de groep aanbiedt..
Groepswerk en interactie
Gebruik van het digitale schoolbord stimuleert groepswerk: het gevaar dat elke leerling in de toekomst achter zijn eigen computer verdwijnt en individueel zijn/haar onderwijs volgt, dat interactie verdwijnt en dat het onderwijs onpersoonlijk wordt, is met het digitale schoolbord ook verleden tijd.
Afwisseling en de keuze van de juiste leervorm
U kunt met het digitale schoolbord in uw lessen gebruik maken van PowerPoint-presentaties, interactieve lessen waarbij de leerlingen "samen met het schoolbord" problemen oplossen, educatieve spelletjes doen, filmpjes bekijken, grafieken tekenen. U kunt het schoolbord in een mum van tijd omtoveren van een schrijfbord tot een rekenbord enz. Kortom, u hebt niet alleen controle over wat de leerling het best kan leren, u hebt ook meer controle over wat de beste vorm is waarop de leerling het kan leren (lezen, luisteren, zien, doen of alle mogelijke combinaties hiervan).
Een voorbeeld: stel dat u de kinderen wilt leren hoe de wereld in het zonnestelsel functioneert, hoe de zon, aarde en maan met elkaar samenhangen. U kunt dit het best laten zien. Dat deed u waarschijnlijk al met een globe en een lamp. Nu kunt u talloze filmpjes en bewegende beelden van internet downloaden om ze op het schoolbord aan de leerlingen te laten zien; u kunt aan de hand van webcams aan de andere kant van de wereld laten zien dat het daar nog geen of alweer nacht is; u kunt zelfs het digitale schoolbord omtoveren tot een virtuele zonnestelselsimulator (zie http://www.digitaalschoolbordonderwijs.nl).
Bruikbare materialen
Het opnieuw inrichten en ontwikkelen van lessen en materialen is erg leuk en inspirerend om te doen. Helaas ontbreekt vaak de tijd om hiermee aan de slag te gaan. Het internet biedt hierbij ook uitkomst: steeds meer docenten en scholen delen hun materialen en lessen via dat medium. Zo ook voor gebruik met het digitale schoolbord. Via de links aan het einde van dit artikel wijzen we u de weg. Ook de educatieve uitgeverijen zien de mogelijkheden van het digitale schoolbord. Zij zijn druk bezig met het ontwikkelen van lesmateriaal dat gebruikt kan worden in combinatie met de bestaande lesmethodes. U kunt zo uw bestaande manier van werken op een relatief makkelijke manier uitbreiden en interessanter maken. Ook hiervan zijn op het internet al demo’s te vinden.
Wat zijn beperkingen en voorwaarden van een digitaal schoolbord?
Zoals al gezegd: alleen een digitaal schoolbord aanschaffen is niet genoeg! Wat de beperkingen zijn, hangt uiteraard af van de situatie van de school.
Veel leerkrachten zullen ICT-vaardigheden moeten bijleren om het digitale schoolbord te kunnen gebruiken. Maar met een aantal snel geleerde vaardigheden komt u al een heel eind. Dit hoeft uiteraard geen beperking te zijn. Misschien is het digitale schoolbord wel de aanleiding om hier eindelijk wat tijd in te investeren. Het is wellicht handig om een enthousiasteling uit uw team alvast een les te laten ontwikkelen, of een inspirerende voorbeeldles van internet te downloaden. Zo ziet iedereen meteen de mogelijkheden. Dit zal de overige teamleden inspireren om er iets mee te willen doen en dus wat bij te leren.
Digitale schoolborden zijn een grote investering. ICT in de klas is dus niet alleen afhankelijk van de wil van de leerkracht en de schoolleiding, maar vooral ook van de financiële mogelijkheden: het kost geld. Maar als ze goed gebruikt worden, zullen ze waarschijnlijk wel de investering waard zijn. Bovendien zijn er ook al leasemogelijkheden en misschien vindt u nog andere mogelijkheden om een digitaal schoolbord te financieren. Denk hierbij bv. aan sponsoring. Ook zou u klein kunnen beginnen, door bv. een eerste aanschaf voor de mediatheek. Maar een echte integratie in bestaande lessen wordt daardoor wel bemoeilijkt, omdat het schoolbord niet in de klas staat en dus niet op elk willekeurig moment beschikbaar is. Wel is het een goede manier om er kennis mee te maken en het langzaamaan vaker te gaan gebruiken.
Een digitaal schoolbord kost investeringen qua lesvoorbereiding. Een goede interactieve les is voor velen iets nieuws. Het kost wat tijd om hieraan te wennen en de mogelijkheden te zien en te gebruiken. Ook moet er dan nog bruikbaar materiaal verzameld worden. Maar het is leuk en inspirerend, en – net als het in gebruik nemen van een nieuwe methode – het loont en u verdient de investering waarschijnlijk ruimschoots terug. Bovendien hoeft u dit niet alleen te doen, want op internet wordt al heel veel aangeboden en uitgewisseld! Ook de educatieve uitgevers bieden steeds meer materiaal bij hun lesmethodes aan.
Links
Een kleine selectie uit wat internet te bieden heeft aan voorbeelden, informatie en lesmaterialen met betrekking tot het digitale schoolbord:
Informatie en voorbeelden
Website over digitaalschoolbordonderwijs van Kennisnet.
Digitale schoolborden – geen krijgt meer aan je vingers bij ICT op school.
Voorbeeldlesmateriaal
Digitaal schoolbord van Uitgeverij Malmberg.
Digibord op school van The Activ Board People.
Digitale schoolborden - Geen krijt meer aan je vingers! van ICT op school.
Het forum Digitale schoolborden in groep 1 en 2 op de Scholenlijst-mailinglist.